Միքայել Կամենդատյան: Առողջագիտություն,մարմին,օրգաններ

Վնասվածքներ

ԱՌԱՋԻՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Դադարեցրեք արյունահոսությունը և նվազեցրեք այտուցն ու ցավը։ Դրա համար՝

Բարձրացրեք վնասված մասը։

Սահմանափակեք վնասված մասի շարժումները։

Սառեցրեք վնասված մասը։ Վնասվածքը ստանալու պահից սկսած 24-48 ժամվա ընթացքում սառեցրեք վնասված մասը՝ դնելով սառը թրջոցներ կամ սառցապարկեր։ Մաշկի և սառցապարկի միջև միշտ դրեք որևէ սրբիչ կամ գործվածքի կտոր;

Ահազանգեք շտապ օգնություն կամ անհապաղ դիմեք բժշկական օգնության, եթե տուժածն ուժեղ ցավ է զգում, չի կարողանում շարժել վնասված մասը կամ երբ ենթադրում եք, որ վնասվածք առաջացնող պատճառը բավական լուրջ է։

Մի խաբվեք փակ վնասվածքների արտաքին տեսքով՝ դրանք որպես հասարակ կապտուկ ընդունելով, քանի որ հնարավոր է ներքին օրգանների կամ խորանիստ խոշոր արյունատար անոթների վնասում։

ՎԵՐՔԵՐ

Վերքը փափուկ հյուսվածքների վնասվածք է, որն ուղեկցվում է մաշկի կամ լորձաթաղանթների ամբողջականության խախտումով։ Վերքերը վտանգավոր են վարակի ներթափանցման, արյունահոսության և ցավի պատճառով։ Անկախ վնասվածքի ծանրությունից, մաշկի ցանկացած բաց վնասվածք մուտքի դուռ է հանդիսանում ախտածին մանրէների ներթափանցման համար, քանի որ թե՛ մաշկի, թե՛ շրջակա բոլոր առարկաների վրա և օդում միշտ առկա են բազմաթիվ մանրէներ։ Այս ճանապարհով ներթափանցող վարակների ծանր ձևերից են փայտացումը և կատաղությունը (տե'ս "ՓԱՅՏԱՑՈՒՄ", "ԿԱՏԱՂՈՒԹՅՈՒՆ")։ Փայտացման հարուցչի ներթափանցման վտանգը հատկապես մեծ է հողով աղտոտված, խորը և ջնջխված վերքերի դեպքում, իսկ կատաղությունը փոխանցվում է հիվանդ կենդանու կծելուց։ Նման վնասվածքներ ստանալուց անմիջապես հետո անհրաժեշտ է այդ հիվանդությունների դեմ պատվաստում ստանալ։

Արյունատար անոթների և նյարդերի վնասման հետևանքով վերքերն արյունահոսում են և ցավոտ են։ Արյունահոսության ուժգնությունը կախված է վնասված անոթների տեսակից ու չափերից։ Վերքից դուրս հոսող արյունը որոշ չափով օգնում է հեռացնել ախտածին մանրէները։ Երբեմն արտաքին արյունահոսությունը կարող է լինել աննշան, սակայն դա չի բացառում ուժեղ ներքին արյունահոսության հնարավորությունը։ Ցավի ուժգնությունը ևս միշտ չի արտացոլում վնասվածքի ծանրությունը։ Վերքերն ավելի ցավոտ են, եթե տեղակայված են հարուստ նյարդավորում ունեցող շրջաններում, օրինակ՝ դեմքի և պարանոցի, ձեռքի ափի կամ սեռական օրգանների շրջանում։

Ըստ վնասվածքի բնույթի, տարբերում են հետևյալ վերքերը՝ քերծվածք, ծակած, կտրած, պատռած, պոկած և ջնջխված վերքեր։

Քերծվածքը մաշկի և լորձաթաղանթների մակերեսային վնասվածքն է։ Մաշկի նյարդային վերջավորությունների վնասման և գրգռման պատճառով քերծվածքները հիմնականում ցավոտ են լինում։ Քերծվածքի դեպքում արյունահոսությունը հեշտությամբ դադարում է, քանի որ վնասվում են միայն մազանոթները։ Քերծվածք առաջացնող պայմաններն այնպիսին են, որ սովորաբար վնասված մաշկի մակերեսը մեծ է, և կեղտն ու մանրէները հեշտությամբ թափանցում են վերքի մեջ։ Լայնատարած քերծվածքների դեպքում կարող է պահանջվել բժշկական միջամտություն։

Ծակած վերքերը կետային, խորը, փոքր մակերես ունեցող վերքերն են։ Դրանք սովորաբար առաջանում են այնպիսի իրերից, ինչպիսիք են դանակը, սանդը, ապակու կտորները կամ կենդանու ճանկերը։ Մաշկի առաձգականության շնորհիվ արտաքինից վերքի բացվածքը հիմնականում շատ փոքր է և կարող է համարյա անտեսանելի լինել։ Արտաքին արյունահոսությունը հաճախ աննշան է, ոչ ուժեղ։ Ծակած վերքերի դեպքում մեծ է վարակման վտանգը։ Ծակած վերքերը հաճախ թափանցում են մարմնի այս կամ այն խոռոչը։ Այս առումով մեծ է ներքին արյունահոսության, ներքին օրգանների վնասման վտանգը։

Կտրած վերքերը հարթ եզրերով վերքերն են։ Դրանք սովորաբար առաջանում են այնպիսի իրերից, ինչպիսիք են դանակը, մկրատը, կոտրված ապակու կտորը և այլն։ Կտրած վերքի դեպքում շրջակա հյուսվածքները վնասված չեն։ Կտրած վերքերը սովորաբար առատ արյունահոսում են և ցավոտ են։

Պատռած վերքերը անհարթ եզրերով վերքերն են։ Կարող են առաջանալ ինչպես սուր, այնպես էլ բութ առարկաների հարվածից։ Պատռվածքը սովորաբար առաջանում է մարմնի այն մասերում, որտեղ ոսկրերը մաշկին մոտ են գտնվում, օրինակ՝ ճակատին, կզակի շրջանում, սրունքի առաջային մակերեսին և այլն։ Սրանք ևս հաճախ ուժեղ արյունահոսում են և ցավոտ են։ Սակայն, ի տարբերություն կտրած վերքի, պատռած վերքն ավելի դժվար է լավանում, և հետո կարող է կոպիտ սպի մնալ։

Պոկած վերքերը փափուկ հյուսվածքների հատվածի մասամբ կամ ամբողջովին պոկումով ուղեկցվող վերքերն են։ Կարող են առաջանալ ինչպես սուր, այնպես էլ բութ առարկաների հարվածից; Մասամբ պոկված հյուսվածքի կտորը լինում է մի մասով մարմնին կպած։ Այն կարող է անբնականորեն շրջված լինել։ Վերքից կախված հյուսվածքները մի՛ պոկեք։ Փորձեք դնել պոկված հյուսվածքի կտորները նախկին բնական դիրքով և, սեղմելով, վիրակապեք վերքը։ Պոկած վերքերը սովորաբար խորն են լինում և ուժեղ արյունահոսում են։

Ջնջխված վերքերը փափուկ հյուսվածքների տարածուն ճզմումով և վնասումով ուղեկցվող վերքերն են։ Ջնջխված վերքերն առաջանում են, երբ տուժածի վրա որևէ ծանր առարկա է ընկնում, օրինակ՝ շինության փլուզման կամ մեքենայի շրջվելու դեպքում։ Ջնջխված վերքերը հաճախ շատ ծանր են լինում, քանի որ փափուկ հյուսվածքների տարածուն վնասվածքները սովորաբար ուղեկցվում են ոսկրերի կոտրվածքներով կամ ներքին օրգանների վնասումով։ Հնարավորության դեպքում, պատահարից անմիջապես հետո, հեռացրեք ճնշող առարկան, սակայն արեք դա զգուշորեն, որպեսզի առարկան կրկին չընկնի տուժածի վրա։

Ըստ վերքի առաջացման պատճառների, տարբերում են նաև կծած և հրազենային վերքեր։

Կծած վերքերն առաջանում են կենդանիների և մարդու կծելուց։ Այս վերքերն աղտոտված են թքով և շատ վտանգավոր են վարակման տեսակետից:

Հրազենային վերքերը հրազենային գնդակից և բեկորներից առաջացած վերքերն են։ Դրանք կարող են լինել միջանցիկ (ունեն մուտքի և ելքի անցքեր) կամ կույր (ունեն միայն մուտքի անցք)։ Այս վնասվածքները հաճախ ուղեկցվում են ոսկրերի կոտրվածքներով և ներքին օրգանների տարածուն վնասմամբ։ Հատուկ ուշադրություն դարձրեք հրազենային վերքի ելքի անցքին, քանի որ այն շատ ավելի մեծ և վտանգավոր է լինում, քան մուտքինը։ Ականի պայթյունից առաջացած բեկորային վերքերը լինում են բազմաթիվ, արտաքին տեսքն անկանոն է։ Հրազենային վերքերի դեպքում մեծ է ուժեղ արտաքին և ներքին արյունահոսության վտանգը։

ՎԱՐԱԿԻ ՆԵՐԹԱՓԱՆՑՄԱՆ ՆՎԱԶԵՑՈՒՄ

Նույնիսկ փոքր վերքերի մշակման ժամանակ միշտ անհրաժեշտ է կատարել քայլեր՝ վարակի ներթափանցումը նվազեցնելու ուղղությամբ, որովհետև մանրէները կարող են մարդու մարմին ներթափանցել նույնիսկ ամենափոքր վերքով։ Առաջին օգնություն ցուցաբերելիս դուք պետք է պաշտպանեք վարակումից թե՛ տուժածին, թե՛ ձեզ։ Վերքը մշակելիս կատարեք հետևյալ գործողությունները,

Լվացեք ձեռքերն օճառով և ջրով` վերքը մշակելուց առաջ և հետո։

Խուսափեք վերքին անմիջական դիպչելուց։

Աշխատեք օգտվել ստերիլ ձեռնոցներից։ Ձեռնոցները հագնելուց հետո հետևեք, որ դրանք չկեղտոտվեն, ձեռք մի՛ տվեք այլ առարկաների։ Օգտագործված ձեռնոցները մի՛ փորձեք մաքրել կամ երկրորդ անգամ օգտագործել: Օգտագործած ձեռնոցները հանեք ներսի մակերեսից բռնած և շրջեք հակառակ երեսով, գցեք հատուկ առանձնացված աղբատուփի մեջ։

Աշխատեք օգտագործել միայն ստերիլ վիրակապական միջոցներ։

ՎԵՐՔԵՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ

Վերքերի մշակման ժամանակ հիմնական նպատակն արյունահոսության դադարեցումն ու վարակի ներթափանցման նվազեցումն է:

Տուժածին օգնություն ցուցաբերելիս նախ պարզեք վերքի վտանգավորության աստիճանը։ Քիչ վտանգավոր են համարվում մակերեսային, 2,5 սմ-ից ոչ մեծ չափեր ունեցող և հեշտ դադարեցվող կամ աննշան արյունահոսությամբ ուղեկցվող վերքերը։ Մնացած բոլոր վերքերը համարվում են վտանգավոր և պահանջում են բժշկական միջամտություն։

ՄԱՐՄՆԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ

Մարմինը բաղկացած Է բազմաթիվ բջիջներից, որոնք հանդիսանում են բոլոր կենդանի հյուսվածքների փոքրագույն կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ միավորները։ Մարմնում կան տարբեր տեսակի բջիջներ, և ամեն մի տեսակ յուրովի ապահովում Է մարմնի նորմալ կենսագործունեությունը։ Նույնանման կառուցվածք ունեցող բջիջների բազմությունը կոչվում Է հյուսվածք։ Համակցված գործող տարբեր հյուսվածքներ ձևավորում են մարմնի օրգանները։ Օրգանները և որոշակի գործունեություն իրականացնող գոյացությունները ձևավորում են մարմնի կենսական համակարգերը։

Մարդու մարմնի կենսական համակարգերն են՝

նյարդային համակարգը,
շնչառական համակարգը,
սրտանոթային (արյան շրջանառության) համակարգը,
ավշային համակարգը,
ոսկրամկանային (հենաշարժիչ) համակարգը,
ծածկույթային համակարգը,
մարսողական համակարգը,
ներզատիչ համակարգը,
միզային համակարգը,
սեռական համակարգը:

Կենսական կարևոր են համարվում այն համակարգերը, որոնց գործունեության լուրջ խանգարումը կամ դադարը կարճ ժամանակում բերում Է մահվան: Մարդու կենսական կարևոր համակարգերն են նյարդային, շնչառական և սրտանոթային համակարգերը:

ՄԱՐՄՆԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐԻ ՀԱՄԱՏԵՂ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ

Մարմնի բոլոր համակարգերի գործունեությունը փոխկապակցված է։ Գործելով միասին՝ նրանք օգնում են մարմնին հարմարվել փոփոխվող պայմաններին։

Օրինակ՝ երբ մարդը կատարում է ծանր ֆիզիկական աշխատանք, ապա շնչառական և սրտանոթային համակարգերն էլ են լարված աշխատում, որպեսզի կարողանան ապահովել թթվածնի բարձրացած պահանջը։ Մարմնի մի համակարգի ախտահարումն անդրադառնում է մյուս համակարգերի գործունեության վրա։ Օրինակ՝ կրծքավանդակի ոսկրերի վնասվածքները կարող են դժվարացնել շնչառությունը։ Շնչառության դադարը կարող է սրտի կանգի պատճառ դառնալ, որն էլ կբերի մահվան։

Սիրտ

1. Թթվածին մատակարարող արյունը դեպի սիրտ է հոսում ձեռքերի և գլխի արյան անոթներից:

2. Թթվածին մատակարարող արյունը սրտից հեռանում է դեպի աջ թոքը՝ աջ թոքային զարկերակի միջոցով:

3. Թթվածնով հարուստ արյունը նշված է կարմիր, թթվածնից աղքատ արյունը` կապույտ գույնով:

4. Թթվածնով հագեցած արյունը դեպի սիրտ է հոսում աջ թոքից՝ աջ թոքային երակով:

5. Սրտի աջ կողմն ընդունում է թթվածնից աղքատ արյունը և այն մղում է դեպի թոքերը:

6. Թթվածնով հագեցած արյունը ուղղվում է դեպի գլուխը և ձեռքերը:

7. Թթվածնից աղքատ արյունը սրտից հոսում է դեպի ձախ թոք՝ ձախ թոքային երակով:

8. Թթվածնով հագեցած արյունը դեպի սիրտ է հոսում ձախ թոքից՝ ձախ թոքային զարկերակով:

9. Թթվածնով հագեցած արյունը սրտից դուրս է մղվում և անցնում ամբողջ օրգանիզմով:

10. Թթվածնի յուրացումից հետո արյունը ստորին ծայրանդամներից վերադառնում է դեպի սիրտը:

Սիրտը մարդու և կենդանիների արյունատար համակարգերի կենտրոնական օրգանն է, որն արյուն է մղում զարկերակային համակարգ և ապահովում արյան շարժումն անոթներով: Սնամեջ մկանային օրգան է: Տեղավորված է կրծքավանդակում՝ աջ և ձախ թոքերի միջև: Մարդու սիրտը նրա բռունցքի մեծության է: Հասուն տղամարդու սրտի միջին կշիռը 332 գ է, կնոջ սրտինը՝ 253 գ:

Սրտի պատերը եռաշերտ են. ներքինը՝ ներսրտենին (էնդոկարդ), պատում է սրտի խոռոչները ներսից, իսկ նրա կրկնաշերտերը գոյացնում են փեղկավոր փականներ, որոնք անհրաժեշտության դեպքում փակում են նախասիրտ-փորոքային բացվածքները: Միջին շերտը՝ սրտամկանը (միոկարդ), կազմված է միջաձիգ զոլավոր մկանային հյուսվածքից: Արտաքին շերտը՝ շճապատյանը (էպիկարդ), ծածկում է հիմնականում սրտի արտաքին մակերևույթը: Այն սիրտը շրջապատող պարկաձև գոյացության՝ սրտապարկի (պերիկարդ) ներքին թերթիկն է: Արտաքին և ներքին թերթիկների միջև գտնվում է ճեղքանման խոռոչ՝ լցված 15–20 մլ շճային հեղուկով, որը նպաստում է սրտի կծկումների ժամանակ թերթիկների միջև շփումների նվազելուն:

Սիրտը հզոր, կրկնակի պոմպ է: Երկայնակի հոծ միջնապատով այն բաժանված է երկու՝ աջ ու ձախ կեսերի: Յուրաքանչյուր կեսի վերին մասը կոչվում է նախասիրտ, ստորինը՝ փորոք: Նախասրտերն արյունը մղում են փորոքների մեջ, սրանք էլ իրենց հերթին այն ուժգին մղում են զարկերակների մեջ, որից հետո դադար է տիրում, սիրտը լցվում է երակներից եկող արյունով և հանգստանում: Լրիվ հանգստի պայմաններում սիրտը 1 րոպեում մղում է մոտ 5,5 լ արյուն՝ կծկվելով 60–70 անգամ, ընդ որում՝ նախասրտերի աշխատանքը տևում է 0,1, փորոքներինը՝ 0,3–0,5, իսկ դադարը՝ 0,4 վայրկյան:

Սրտի գործունեության մեջ ամենակարևորը բոլոր օրգանները ժամանակին բավարար քանակի թթվածնով ապահովելու ունակությունն է: Արյունը թթվածնով հարստացնելու համար աջ փորոքն այն մղում է թոքային զարկերակ, որի ճյուղավորումները հասնում են թոքերին, իսկ յուրաքանչյուր թոքաբշտիկ պատած է մազանոթների խիտ ցանցով: Մազանոթի և թոքաբշտիկի նուրբ պատերով թթվածինը հեշտությամբ թափանցում է արյան մեջ, իսկ ածխաթթվական գազն ու այլ վնասակար մնացուկներ արյունից անջատվում և անցնում են թոքաբշտիկներում եղած օդի մեջ: Թթվածնով հարստացած արյունը երակներով վերադառնում է սրտի ձախ կեսը, իսկ այնտեղից մղվում դեպի ամենախոշոր զարկերակը՝ աորտան (մայր զարկերակ): Վերջինից դուրս եկող զարկերակներն արյունը մատակարարում են մարմնի բոլոր օրգաններին: Որքան շատ է աշխատում օրգանը, այնքան շատ թթվածին է անհրաժեշտ նրան: Թթվածնի մատակարարումը կարգավորելուն նպաստում է արյունատար անոթների լայնանալ-նեղանալու հատկությունը, որով կարող է փոփոխվել հոսող արյան քանակը, դրանով` նաև թթվածնի բաշխումը: Օրինակ` երբ մարդը նստած սկսում է նամակ գրել, սրտի կծկումների նույն հաճախության դեպքում լայնանում են գլխուղեղի և մի շարք մկանների անոթները, իսկ ճաշելու ընթացքում լայնանում են մարսողության օրգանների անոթները, իսկ գլխուղեղինը՝ նեղանում:

Լարված աշխատանքի ժամանակ մկանները 10–15 անգամ ավելի թթվածին են ծախսում, քան հանգիստ վիճակում: Դրա համար էլ, նույնիսկ քայլելիս, աշխատող մկանների անոթների լայնացումը միայն չի բավարարում. սիրտն սկսում է ավելի հաճախ կծկվել, շատ արագ վազելիս՝ նույնիսկ 120–160 անգամ՝ մղելով մինչև 30 լ արյուն: Ընդ որում, դադարները գրեթե լրիվ վերանում են, և սիրտը, հոգնելով, չի կարողանում հաղթահարել աշխատանքը:

Սրտամկանը, ինչպես օրգանիզմի մյուս բոլոր մկանները, թուլանում է, եթե այն չեն մարզում: Ուստի, որպեսզի սիրտն ամուր ու առողջ լինի, հարկավոր է զբաղվել ֆիզիկական աշխատանքով, ֆիզկուլտուրայով և սպորտով: Ակտիվ մկանային գործունեությունը և չափավոր շարժունությունը սրտային հիվանդությունների կանխարգելման կարևոր գործոններ են:

Թոք

Թոքերը մարդու, ցամաքային ողնաշարավորների և որոշ ձկների շնչառության օրգան են: Մարդու թոքերը գտնվում են կրծքի խոռոչում՝ ստոծանու համապատասխան գմբեթների վրա` սրտից, արյան խոշոր անոթներից և միջնորմի օրգաններից աջ ու ձախ` պարփակված կրծքամզային պարկերի մեջ:

Աջ թոքն ավելի լայն է ու կարճ և 2 ակոսներով բաժանվում է վերին, միջին ու ստորին, իսկ ձախը՝ 1 ակոսով՝ վերին և ստորին բլթերի:

Թոքային զարկերակի և երակների ճյուղերն իրենց ընթացքով ուղեկցում են բրոնխներին և բրոնխիոլներին: Թոքերում գազափոխանակությունը կատարվում է թոքաբշտիկներում պարունակվող օդի և թոքային զարկերակով հոսող արյան միջև:Գազափոխանակությունից բացի, թոքերը կատարում են նաև արտաթորման գործառույթ. արտաշնչման փուլում արտազատում են ջրի գոլորշիներ և նյութափոխանակության այլ արգասիքներ:

Թոքերը մասնակցում են մարմնի հաստատուն ջերմաստիճանի պահպանմանը, արյան մակարդման կարգավորմանը, իմունային հակամարմինների մշակմանը:

Սիրտ-թոքային վերակենդանացում

Առողջ մարդու սիրտը 1 րոպեում զարկում է 70-72 անգամ: Լավ շոշափվում է մակերեսային զարկերակների վրա՝ նախադաստակ և քնային զարկերակ (պարանոցի վրա): Հանգստի վիճակում 1 րոպեյում շնչում ենք 17-21 անգամ:

Եթե որևէ պատահար է տեղի ունենում և տեսնում ենք այդ պատահարից տուժածի, ապա նրան մոտենալուց առաջ պետք է գնահատել շրջապատի անվտանգությունը, անձնական հիգիենայի տեսակետից ցանկալի է ունենալ ձեռնոցներ, աղնոցներ և դիմակ: Տուժածին մոտենալով՝ առաջինը ստուգում ենք գիտակցությունը՝ թեթևակի հրելով, կանչելով: Երբ գիտակցություն չկա՝ ստուգում ենք շնչառությունը և սիրտը: Ընդուպ մոտենալով ստուգում ենք շնչառությունը (գոնե 5 վայրկյան), պուլսը՝ քնային զարկերակի վրա՝ երկու մատով: Եթե պուլսն ու շնչառությունը կան, ապա օգնություն կանչելով՝ հիվանդին շրջում ենք կողքի՝ ապահովության դիրքի, քանի որ անգիտակից հիվանդը չունի կլման ու հազի ռեֆլեկսներ և կարող է խողդվել:

Եթե սիրտն ու շնչառությունը չեն շոշափվում, ապա անցնում ենք վերակենդանացման:

Տուժածը պառկած է մեջքի վրա: Գլուխը տանում ենք հետ. բացում բերանը, ազատում շնչուղիները (եթե կան օտար մարմիններ): Մեր շուրթերով հերմետիկ փակելով հիվանդի բերանը և մատներով սեղմելով քիթը, կատարում ենք երկու ուժեղ ներփչում հիվանդի բերանի մեջ: Այն մասին, որ օդը հասավ թոքեր կնկատվի կրծքավանդակի բարձրացող շարժում:

Կրծքավանդակի վրա սրտի տեղը գտնելու համար երկու մատով կողերի եզրը շոշափելով գտնում ենք կրծոսկրի ելունը, մյուս ձեռքի ափի հիմքը դնում ենք այդ երկու մատներից վեր, երկու ձեռքերի մատները խաչում ենք իրար հետ և անում 15 հրոցային շարժում: Այդ ընթացքում ուսերը, արմունկները և ձեռքերը պետք է լինեն մի գծի վրա: Օգտագործում ենք ոչ թե ձեռքերի ուժը, այլ մեր ծանրությունը:

2 ներփչում + 15 հրոցային շարժում = 1 ցիկլ

1 րոպեում պետք է հասցնել 4 ցիկլ: Յուրաքանչյուր րոպե գնահատում ենք հիվանդի վիճակը: Եթե շնչառություն և զարկեր կան, ապա դադարեցնում ենք աշխատանքը, եթե ոչ՝ ապա շարունակում ենք այնքան, մինչև.

1. կա դրական արդյունք,

2. փրկարար գերհոգնածություն կա,

3. շրջակա միջավայրը դառնում է վտանգավոր փրկողի համար,

4. վրա են հասում մասնագետ փրկարարներ: